Freze makineleri onlarca yıldır üreticilere yardımcı olmaktadır. Bu CNC tabanlı makinelerin farklı türleri mevcuttur. Bunlar arasında üç, dört ve beş eksenli makineler yaygındır. Benzersiz değer önerileri ve özellikler sunarlar. Ancak soru şu: 3 eksenli, 4 eksenli ve 5 eksenli frezeleme arasındaki fark nedir?
Bu makinelerin yapıları bakımından çok karmaşık olduğunu biliyorum. Sonuç olarak, birçok insan bu türler arasındaki ince farkları gözden kaçırıyor. Siz de onlardan biri misiniz? Cevabınız EVET ise şanslısınız. Eksenlerine göre değişen bu frezeler arasındaki kritik farkları açıklayacağım. Öyleyse başlayalım!
Freze Makineleri Eksenlerine Genel Bakış
Ayrıntılara girmeden önce, ilk olarak eksenleri anlayalım. Başlıktan da anlaşılacağı gibi, bu makineler öncelikle altı eksenlerine göre değişiyor. Bir makinenin 3 ekseni, diğerinin ise 4 ve 5 ekseni vardır. Bu eksenleri anlarsanız, makine farklılıklarını anlamak çok kolay olacaktır.
CNC freze makinelerindeki eksenler, kesici takımların hareket ettiği yollardır. Daha fazla eksene sahip makineler, kesici takımların daha fazla yolda hareket etmesini ve iş parçasını farklı yönlerden kesmesini sağlar. Yol, takımların hareketi için yönü tanımlar.
Bu üç freze X, Y, Z, A ve B (veya C) eksenlerinden herhangi birine sahip olabilir. Bu eksenlerin her biri, iş parçalarının veya takımların hareketi için bir yol sunar. Bir önceki makalede freze makinelerinin ne olduğundan bahsetmiştik! Kısa bir giriş için, bu makineler malzemeyi keser ve şekillendirir.
Hassasiyeti artıran CNC (Bilgisayarlı Sayısal Kontrol) sistemine dayanırlar. Piyasada farklı tipte freze makineleri mevcuttur. Bu makinelerden 3 eksenli olanlar basittir. Kesici takımları hareket etmek için yalnızca birkaç yol veya yön alır.
Öte yandan, 4 eksenli ve 5 eksenli freze makineleri, kesici takımlar için sırasıyla 4 ve 5 yol sunar. Dolayısıyla, çalışmaları 3 eksenli makinelerden çok daha iyi ve daha gelişmiştir. Bu makineler arasındaki en temel fark, her makinenin sunduğu eksen sayısıdır.
Diğer tüm farklılıkları bu eksenlerden kaynaklanmaktadır. 5 eksenli makineler çok gelişmiştir ve karmaşık şekiller yapmak için ideal kabul edilir. Diğer taraftan, 3 eksen en basit olanıdır. 4 eksenli freze makineleri bu ikisinin arasında yer alır. Şimdi diğer farklılıklarını da inceleyelim.
3 eksenli, 4 eksenli ve 5 eksenli Frezeleme Arasındaki Temel Farklar
Eminim ki freze makinelerinin eksenleri hakkında daha iyi bir fikriniz vardır. Değil mi? Hala kafanız karışıksa bile endişelenmeyin! Aşağıdaki bölümde, bu 3 eksenli, 4 eksenli ve 5 eksenli frezeleme arasındaki farkları tartışacağım. Açıklarken, eksenleri ve bunların farklılıkları üzerindeki etkilerini daha da basitleştireceğimden emin olun.
Ayrıntılara girmeden önce, işte temel farklılıklarını gösteren bir tablo:
| 3 eksenli CNC Frezeleme | 4 eksenli CNC Frezeleme | 5 eksenli CNC Frezeleme |
| Ucuz | Maliyet açısından orta sınıf | Yüksek Başlangıç Maliyeti |
| Kullanımı kolay | Orta düzeyde beceri gerekli | Özel eğitim gerektirir |
| Basit programlama | Daha karmaşık programlama | Karmaşık programlama |
| Az bakım gerektirir | Orta düzeyde bakım | Yüksek bakım |
| Daha yavaş üretim hızı | 3 eksenden daha hızlı | En yüksek üretim hızı |
| Daha düşük hassasiyet | Daha yüksek hassasiyet | En yüksek hassasiyet |
| Düşük üretim hacmi için idealdir. | Orta ila yüksek hacim için uygundur. | Yüksek hacimli üretim için idealdir. |
1. 3 Eksenli Frezeleme
3 eksenli freze makinelerinde kesici takımlar üç eksende hareket edebilir. Bunlar X, Y ve Z'dir, ancak iş parçası sabit kalır. İş parçalarının tüm kesimi veya şekillendirilmesi, kesici takımların bu eksenlerdeki hareketine bağlıdır. Üç eksenli freze makinelerinin basit bir mekanizmaya sahip olduğunu söylemek doğrudur.
- X ekseni, kesici takımların sağa ve sola (yanlara) hareket etmesini sağlar
- Eksen, kesimin ileri ve geri hareket etmesini sağlar (dikey)
- Z ekseni, takımların yukarı ve aşağı yönde hareket etmesini sağlar.
Artık eksen yoktur, bu nedenle iş parçası sabit bir konumda kalır. Kesici takımları tutan iş mili hareket ederek malzemeyi keser. Bilgisayarlı bir sistemin kesici takımların hareketini kontrol ettiğini unutmayın. Hareketleri 100% hassasiyetindedir ve istenen şekli tam olarak üretir.
Bu makineler 2D ve 2.5D şekiller üretmek için uygundur. Kesici takımların doğru açıyla kesebilmesi için iş parçasını birçok kez yeniden konumlandırmanız gerekir. Genel olarak, karmaşık şekiller yapmanız gerektiğinde 3 eksenli makineler sınırlıdır. Bu frezeleme hakkında sevdiğim bir şey, yeni başlayanlar için en iyisi olan basitliğidir.
3 eksenli freze makineleri ucuzdur ve küçük atölyeler bunlardan yararlanır. Bu yüzden, bu makineyi karmaşık parçalara ihtiyaç duymayan birine tavsiye ederim. Bir iş kurmayı planlıyorsanız başlangıç için mükemmel bir seçenek olabilir. Delme, oyma, kılavuz çekme ve raybalama işleri için uygundurlar.
2. 4 Eksenli Frezeleme
4 eksenli Frezeleme, 3 eksenli frezelemeye göre daha gelişmiş ve karmaşıktır. Kesici takımların ve iş parçalarının hareketine izin veren dört eksene sahiptir. 3 eksenli makinelerde iş parçaları sabit kalır. Ancak 4 eksenli freze makineleri, kesici takım hareketi için üç eksen ve iş parçası için bir eksen sunar.
İlave bir eksene A ekseni adı verilir. X ekseni boyunca bulunur ve bir iş parçasının hareket etmesini sağlar. Basitçe söylemek gerekirse, bu eksen iş parçasının X ekseni etrafında dönmesini sağlar. Bu, malzemeyi artık birçok yönden kesebileceğiniz ve şekillendirebileceğiniz anlamına gelir.
Kalan üç eksen (X, Y ve Z) 3 eksenli freze makinelerine benzer. İş parçasının ilişki hareketini ekleyen ek A ekseni çok faydalıdır. Bu sayede, iş parçanızın kenarlarını tekrar tekrar değiştirmek zorunda kalmazsınız. Tek bir kurulum iş parçasının tüm kenarlarını kesebilir.
Bu tür frezelemenin ana avantajı, karmaşık ürünleri verimli bir şekilde üretmesidir. Onu öne çıkaran şey, iş parçasının dönme hareketidir. Bilgisayarlı talimatlara göre, iş parçası döner ve kendisini kesici takıma yaklaştırır. Malzemenin şekillendirilmesi çok kolay ve pürüzsüz hale gelir.
Bu frezeleme, iş parçasının yeniden konumlandırılmasından kaynaklanan insan hatalarını azaltır. Şimdi bu makinelerin fiyatlarını tartışalım. Daha iyi işlevselliklerinin daha yüksek bir maliyetle birlikte geldiğini unutmayın. 4 eksenli freze makineleri 3 eksenlilere göre daha pahalıdır. Ancak, ideal hassasiyetleri bu yatırıma değer.
3. 5 Eksenli Frezeleme
Bu frezeleme daha moderndir ve iş parçaları ve kesici takımlar için beş dönme eksenine sahiptir. Bu makinelerde üç eksen standarttır: X, Y ve Z. Bununla birlikte, bu 5 eksenli makinelerde ek A, B veya C eksenleri bulunur.
- A ekseni, iş parçasının X ekseni etrafında dönme hareketine izin verir
- B ekseni, iş parçasının Y ekseni etrafında dönme hareketine izin verir
- C ekseni, iş parçasının Z ekseni etrafında dönme hareketini sağlar.
4 eksenli ve 5 eksenli makineleri karşılaştırırsanız, B ekseni olan farklı bir eksene sahip olduklarını görürsünüz. 5 eksenli makineler, iş parçasının sırasıyla Y veya Z eksenleri etrafında dönmesini sağlayan B veya C eksenlerine sahip olacaktır. Hiçbir 5 eksenli makinenin hem B hem de C eksenleri ile gelmediğini unutmayın.
Eğer herhangi biri gelirse, bu 6 eksenli bir freze makinesi olacaktır. İlk 4 eksen hem 4 hem de 5 eksenli freze makinelerinde ortaktır. Bu 5 eksenli Frezeleme çok gelişmiştir ve karmaşık tasarımlara sahip ürünler üretebilir. Bunun nedeni, iş parçasının iki ana eksen etrafında dönmesidir. Böylece, bilgisayarlı talimatlara göre kendini ayarlar.
Böylece, kesme ve şekillendirme işlemi kolay ve pürüzsüz hale gelir. Kuşkusuz, bu makineler kesme veya şekillendirme sırasında 100% hassasiyet elde ediyor. Ancak hoşuma gitmeyen bir şey var ki o da yapılarındaki karmaşıklık. Bakımları oldukça karmaşık. İşlevsellikleri bile daha karmaşık programlanmış talimatlar gerektiriyor.
Üstelik fiyatları da yaraya tuz basıyor. Ancak tüm bu eksiler sizi işiniz için bu makineleri düşünmekten alıkoymamalıdır. Olağanüstü performans sunarlar. Ne kadar karmaşık bir ürüne ihtiyacınız olursa olsun, bu makineler işinizi görür. Üreticiler bunları motor parçaları, prototipler, cerrahi aletler gibi karmaşık ürünler için kullanıyor.
Avantajları ve Dezavantajları 3 eksenli, 4 eksenli ve 5 eksenli Frezeleme
Yukarıdaki bölümde, aralarındaki temel farkları ortaya koydum. Ancak, bazılarınızın bu üç tür hakkında hala kafası karışmış olabilir. Endişelenmeyin! Aşağıdaki bölümde, bu değirmenlerin artılarını ve eksilerini açıklayacağım. Bu, gerçek değerlerini daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
1. Avantajlar
| 3 eksenli CNC Frezeleme | 4 eksenli CNC Frezeleme | 5 eksenli CNC Frezeleme |
| Daha ucuz | Çok taraflı işleme | Karmaşık geometriler |
| Kullanımı kolay | Büyük hacimler için uygun maliyetli | Beş tarafı işlenebilir |
| Basit programlama | Daha yüksek hassasiyet | Yüksek hassasiyet |
| Az bakım gerektirir | Azaltılmış kurulumlar | En yüksek üretim hızı |
| Basit geometriler için en iyisi | Daha yüksek üretim hızı | Yüksek hacimli üretim için ideal |
2. Dezavantajlar
| 3 eksenli CNC Frezeleme | 4 eksenli CNC Frezeleme | 5 eksenli CNC Frezeleme |
| Daha yavaş üretim hızı | Daha yüksek makine maliyetleri | Çok pahalı |
| Basit geometrilerle sınırlı | Pahalı demirbaşlar | Karmaşık işletim ve programlama |
| Birden fazla kurulum gerektirir | Sınırlı hız | Yüksek bakım |
| Daha düşük hassasiyet | Karmaşık bakım | Özel eğitim gerektirir |
| Tek taraflı işleme | 3 eksenden daha karmaşık | Düşük hacimli ürünler için uygun maliyetli değil |
3 Eksenli vs 4 Eksenli vs 5 Eksenli Frezeleme - Hangisini Seçmelisiniz?
Her üç frezeleme türü de size farklı özellikler sunar. Ayrıca, her türün belirli avantajları ve sınırlamaları vardır. Projenizin niteliğine göre doğru olanı seçmelisiniz.
İşiniz basit işleme gerektiriyorsa, güvenilir seçenek 3 eksenli frezelemedir. Kullanımı kolaydır ve daha ucuzdur. Bununla birlikte, karmaşık şekiller oluşturmada birçok sınırlaması vardır. 4 eksenli ve 5 eksenli frezeleme, karmaşık şekiller ve karmaşık tasarımlar yapmak için uygundur.
Projeniz karmaşık tasarım gerektirdiğinde, 4 eksenli frezeleme devreye girer. Eklenen dönme eksenleri sayesinde ürüne hassasiyet sağlar. İş parçası üzerinde yeniden konumlandırma yapmadan karmaşık tasarımlar oluşturabilirsiniz. Genellikle üreticiler, düşük maliyetleri ve daha iyi performansları nedeniyle 4 ekseni tercih eder.
Özel veya profesyonel bir üretici misiniz? Öyleyse, 5 eksenli bir freze makinesi uygun bir seçenek olacaktır. İş parçasının dönmesi için iki özel eksen sunar ve karmaşık şekilleri kolaylaştırır. Bu tipin maliyetli olduğunu ve premium kategoriye girdiğini unutmayın. Bununla birlikte, diğer frezelerle elde edilemeyen olasılıkların kilidini açar.
Sıkça Sorulan Sorular
3 eksenli, 4 eksenli ve 5 eksenli frezeleme arasındaki fark nedir??
Bu makineler arasındaki temel fark eksen sayılarında yatmaktadır. 3 eksenli makineler basittir ve basit görevler için uygundur. 4 eksenli ve 5 eksenli freze makineleri ise daha karmaşık işler için idealdir.
Dördüncü ve beşinci eksenlerin artıları nelerdir?
4 eksenli ve 5 eksenli frezeleme, daha fazla hassasiyete sahip ürünler sağlar. Karmaşık şekilli ürünleri kolayca yapabilirler. Hepsinden önemlisi, çalışmaları hızlıdır, bu da onları öne çıkarır.
Bir 5 eksenli frezeyi çalıştırmak için özel bir eğitime ihtiyacım var mı?
Evet, karmaşık makineleri nedeniyle 5 eksenli frezeleme özel eğitim gerektirir. Herhangi bir hata ciddi tehlikelere yol açabilir.
Sonuç
CNC freze makineleri nimetten başka bir şey değildir. Üreticilerin çalışma şeklini değiştirdiler. Hassasiyetleri ve hızlı geri dönüşleri, yerleşik işletmelerin teslim tarihlerini karşılamasına olanak tanır. Bununla birlikte, CNC frezelemenin eksen sayısına göre değişen birçok türü vardır.
Her frezenin farklı bir dönme ekseni ve diğer kesme ve şekillendirme teknikleri vardır. Sizin için en iyisinin hangisi olduğuna karar vermek size kalmıştır. Unutmayın, bugünkü freze seçiminiz yarınki projenizin başarısını belirleyecektir. Bu nedenle, farklılıkları bilmenizi ve üretim projeniz için doğru olanı seçmenizi istiyorum.